Прима-балерина
Талантты балетмейстер Гүлжан Түткібаева сүйікті театрының сахнасында шығармашылық қызметінің 40 жылдығын атап өтті
Екі бөлімнен тұратын кеш Абай атындағы Қазақ ұлттық опера және балет театрында өтті. Оның көркемдік жетекшісі және бас балетмейстері Гүлжан Түткібаева болды. Аталмыш кеште «Астана Опера» және «Астана балет» солистері классикалық және заманауи балеттердің үзінділерін орындады. Киелі сахнада балетмейстердің шәкірттері, халықаралық байқаулардың лауреаттары кәсіби шеберліктерін көрсетті.
Кеш құттықтаулардан басталды. Сахнаға Абай атындағы опера және балет театрының директоры, ҚР еңбек сіңірген қайраткері Нұрбақыт Бөкебаев, Алматы хореографиялық училищесінің көркемдік жетекшісі, республиканың Хореографтар одағының төрағасы, Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі Людмила Ли, РСФСР еңбек сіңірген әртісі Юрий Васиченко қатысты.
Олар Гүлжан Түткібаеваның отандық балеттің дамуына басты партияларды билеген балерина ретінде және театр үшін бірқатар көрнекті спектакльдерді сомдаған хореограф және балетмейстер ретінде қосқан үлесін атап өтті. Белгілі Селезневка педагогы және Жүргенов атындағы ҚазҰӨА профессоры ретінде ол хореографиялық өнер саласындағы кәсіби мамандарды тәрбиеледі. Айта кетейік, Гүлжан Түткібаеваның тәрбиеленушілері Мәлік Еркібаева, Богдан Вербова және Есқали Қасқарбай осы жазда Мәскеудегі беделді XIV Халықаралық балет әртістерінің байқауында сәтті өнер көрсетті. 1969 жылы құрылғаннан бері оның тұрақты төрағасы КСРО Халық әртісі Юрий Григорович болып табылатын шығармашылық байқау балет олимпиадасы деп аталады.
– 1989 жылы Гүлжан Түткібаева Мәскеуде өткен Мәскеу халықаралық балет өнері байқауының дипломанты атанды. Одан кейін Юрий Григорьевич қазақ балеринасына диплом табыстап: «Келесі жылы кел, сен лауреат боласың...» деген болатын. Ал Гүлжан бірнеше жылдардан кейін ол жаққа шәкірттерімен барды. Талантты шәкірттері Малика Елчибаева екінші орынмен марапатталды – біріншісі берілмеді, Богдан Вербовой диплом алды. Осылайша Гүлжан шәкірттері арқылы жеңіске жетті, – дейді Ерұлан Қанапьянов.
Кеш барысында Алматы, Мәскеу, Санкт-Петербургтегі әріптестері Гүлжан Түткібаеваның шығармашылық қызметінің мерейтойымен құттықтаған фильм көрсетілді. Олар қазақстандық әріптесінің жоғары кәсібилігін және оның балетке деген адалдығын атап өтті.
– Гүлжан Усамбекқызы бұл өмірде көп нәрсеге қол жеткізді деп санаймын. Атақты театрдың көркемдік жетекшісі болу, бүкіл репертуарды жүргізу, әртістерді таңдау – өте жауапты жұмыс, – деп бөлісті Ресейдің Халық әртісі, Мәскеу мемлекеттік хореография академиясының ректоры, профессор Марина Леонова.
Ол осы жазда Мәскеуде өткен халықаралық байқауда өнер көрсеткен Гүлжан Түткібаеваның тәрбиеленушілерінің қарымды қабілеттерін ерекше атап өтті. Оның айтуынша, Гүлжан Түткібаеваның шәкірттері өздерінің тәлімгеріне лайық екендіктерін дәлелдеген.
– Гүлжанды 1989 жылғы Мәскеу байқауынан білемін. Ол өте жарқын, тамаша өнер көрсетті. Мен ол кезде балет мектебінде оқыдым, оның суреттері біздің мектепте ілулі тұратын. Кейіннен оның Мәскеуде білім алғандығын естідім. Ол біздің мақтанышымыз болатын. Содан кейін мен көптеген конкурстарға бардым, ол да менің мектебімнен болғандықтан, оны қолдадым, – деп атап өтті Николай Цискаридзе.
40 жыл өнерге қызмет еткен Гүлжан Түткібаева 20 жыл бойы сахнада биледі, прима-балерина болды. Гүлжан Түткібаева шығармашылық жолында классикалық балеттің басты рөлдері – Петр Чайковскийдің «Аққу көлінде» Одетта-Одилді, Людвиг Минкустың «Дон Кихотында» Китриді, Адольф Адамның аттас балетінде Жизельді, Петр Чайковскийдің «Аврора» және басқа да майорлардағы «Аврораны» биледі. Бірақ балерина үшін тәж бейнелері Жорж Бизе мен Родион Щедриннің «Кармен сюитасы» бір актілі балетіндегі Кармен, сондай- ақ Борис Асафьевтің «Бахчисарай фонтанындағы» Зарема болды.
Мерейтойлық кеште «Спартак», «Щелкунчик», «Ле Корсар», «Кармен сюита», «Анна Каренина», «Қызыл Жизель» және басқа да қойылымдардың спектакльдерінен үзінділер көрсетілді. 15 көріністің тоғызы дуэт болды. Көрермендер жазда Мәскеуде өткен халықаралық байқауда сәтті өнер көрсеткен Малика Елчибаева, Богдан Вербовой, Есқали Қасқырбайды, сондай-ақ солистер Ариса Хашимото, Гүлбаршын Қасаболат және басқа да Алматы мен Астана балет сахнасының шеберлерін тамашалады.
Гүлжан Түткібаева хореографиялық өнер әлемінде жоғары бағаланғанын, оның сахнасында тек қазақстандық әртістер ғана емес, басқа елдердің өкілдері де билегісі келетінін баса айтты. Жас өнерпаздар өздерін жақсы жағынан көрсетуге тырысатынын атап өтті.
– Технология дамып келеді, жастарымыз өнерлерін шыңдап келеді. Әрине, бұрынғы кездің солистері тамаша болған. Алайда, әр кезеңнің өзіндік ерекшелігімен көзге түскен өнерпаздар болады және есте сақталады. Біздегі міндет - осы сәтті пайдаланып, әр сәттен рахат алу. Өнерпаздарға қошемет көрсетіп, олардың өсіп-өркендеуіне тілекші болу, – дейді Гүлжан Түткібаева.
Хореографтың айтуынша, көрермендер де өнерпаздардың дамуын, оның бейнелерін әр спектакльді тамашалау арқылы біліп, таныса алады.
«Almaty-akshamy» газеті, №142 (6277) 1 желтоқсан, бейсенбі, 2022 жыл.
Автор: Ақтолқын ТҰРЛЫҒАЗЫ
Источник: Almaty Aqshamy